Zalecenia względem elektronicznego wypożyczania książek w bibliotekach publicznych efektem ustaleń zainteresowanych podmiotów
#Niemcy #OkrągłyStół #biblioteki #księgarnie #wydawnictwa #e-lending #e-booki #zalecenia #Roth
Niedawno zakończyły się w Berlinie rozmowy w ramach Okrągłego Stołu (30.10.2024 r.) na temat elektronicznego wypożyczania książek w bibliotekach publicznych (e-lending). Przedmiotem dyskusji były wyzwania i możliwości e-lendingu oraz koncepcje rozwiązań zadowalające wszystkie strony. Ich efektem stało się ustalenie wspólnych zaleceń odnośnie do wypożyczania e-booków w bibliotekach publicznych. Mają one poprawić dostęp do mediów elektronicznych w bibliotekach i przyczynić się do zapewnienia należytego wynagrodzenia dla właścicieli praw autorskich i osiągania rezultatów wydawniczych. W rozmowach uczestniczyli pisarze, tłumacze, wydawcy, sprzedawcy książek oraz bibliotekarze.
Punktem sporu toczącego się od lat w Niemczech między bibliotekami a wydawnictwami i właścicielami praw autorskich było to, że e-booki są oferowane bibliotekom do licencjonowania z reguły nie w terminie ukazywania się książek, ale z wyraźnym opóźnieniem. W związku z tym biblioteki, mając na uwadze swą misję publiczną, domagają się dostępu do elektronicznych wydań książek począwszy od dnia ich opublikowania; chcą też ich jednakowego traktowania, na równi z książkami drukowanymi. Właścicielom praw autorskich i wydawnictwom chodzi z kolei o to, by sprzedaż e-booków nie zaszkodziła zbytnio ich zyskom ekonomicznym i chcą zapewnienia uczciwego wynagrodzenia, zwłaszcza przez ustalenie czasowego okresu ochronnego.
Podstawą do dyskusji w ramach Okrągłego Stołu było studium dotyczące tego zagadnienia, jakie zleciła wykonać pełnomocnik rządu federalnego ds. kultury i mediów (BKM) oraz wyniki szeroko zakrojonej ankiety przeprowadzonej przez Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości (BMJ).
Minister stanu ds. kultury Claudia Roth przyjęła z zadowoleniem konstruktywny proces negocjacji i zalecenia Okrągłego Stołu, uznając, że wspólnie udało się w tym konflikcie interesów osiągnąć sukces. Uważa, że zalecenia są ważnym krokiem, by stworzyć uczciwe warunki i poprawić sytuację w zakresie elektronicznego wypożyczania książek w bibliotekach. Spodziewa się, że na tej podstawie zostaną rozwinięte i wypróbowane (w ramach projektów pilotażowych) odpowiednie modele licencyjne.
Widać wyraźnie, że sprawa e-lendingu jest bardzo aktualna i decydentom zależy na jej uregulowaniu i pogodzeniu interesów różnych podmiotów zaangażowanych w ten proces. Pierwsze rozmowy Okrągłego Stołu na ten temat z udziałem branży księgarsko-wydawniczej i polityków stosownych resortów odbyły się już jesienią 2022 r. Zaproszono na nie wówczas przedstawicieli: Börsenverein des Deutschen Buchhandel, Deutscher Bibliotheksverband, Verein Deutscher Bibliothekarinnen und Bibliothekare, sieci Netzwerk Autorenrechte, związku Verband deutsche Schriftstellerinnen und Schriftsteller, Verband deutschsprachiger Übersetzerinnen und Übersetzer, a także Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa ds. Gospodarki i Ochrony Klimatu. Efekty tych trudnych dyskusji przyniosły, jak widać, owocne rezultaty. (M. Wagińska-Marzec)