ZZiP Polski w spojrzeniu prof. Antoniego Dudka
#ZZiP #Międzyzdroje #prof. A. Dudek #spotkanie
W sobotę 24.08.2024 r. w Międzyzdrojach odbyło się spotkanie z udziałem publiczności pt. „ZZiP Polski: sukcesy i porażki, które tym terenom można przypisać od 1945 r. do dnia dzisiejszego”. Prowadzącym był dr Michał Siedziako z Uniwersytetu Szczecińskiego, gościem zaś prof. Antoni Dudek.
Prelegent przedstawił, jak kształtowała się decyzja odnośnie do przynależności ZZiP do Polski. Podniósł istotny temat poczucia tymczasowości wśród mieszkańców ZZiP. Na jego zmniejszenie wpływ miał zawarty w 1970 r. przez władze PRL z rządem RFN układ uznający zachodnie granice Polski − określany jako sukces W. Gomułki (z NRD w 1950 r. zawarto Układ zgorzelecki o wytyczeniu ustalonej i istniejącej polsko-niemieckiej granicy). Dalej prof. A. Dudek wspomniał o trudzie włożonym przez rząd T. Mazowieckiego, by nakłonić oba państwa niemieckie do jasnych deklaracji w sprawie granic. Tym samym jednym z pierwszych układów sygnowanych przez władze zjednoczonych Niemiec był układ graniczny z Polską. Natomiast kanclerz H. Kohl wstrzymał ratyfikację tego układu, który usankcjonowany został w 1991 r. łącznie z traktatem regulującym kwestie dotyczące mniejszości polskiej w Niemczech i niemieckiej w Polsce.
Podczas spotkania poruszono też temat reparacji, w kontekście ZZiP, jako domniemanej rekompensaty dla Polski za straty wojenne. Prof. Dudek uznał, iż kwestia ta wpisuje się w bieżący spór polityczny, który się toczy w Polsce. Wypowiedź zakończył stwierdzeniem, iż sprawa reparacji dla Polski nie znajduje poparcia w innych krajach, „więc nie ma tej presji narodowej na Niemcy i dopóki się takiej presji nie zbuduje, a moim zdaniem się jej nie uda zbudować (…). My sobie możemy te roszczenia podnosić, natomiast moim zdaniem tą drogą nie da się ich wyegzekwować”.
Rozmowa koncentrowała się także na kwestii zasiedlenia ZZiP, problemach, jakie stały przed władzami, związanych z włączeniem tych obszarów w struktury państwa polskiego. Wspomniano o możliwości wykorzystania przez Polskę szansy wynikającej z uzyskania tak szerokiego dostępu do morza, jakim dysponuje w granicach od 1945 r., a także wskazano na wyzwania i zagrożenia stojące współcześnie przed takimi nadmorskimi miastami, jak Międzyzdroje.
Jak podkreślono pod koniec rozmowy, zagadnienie badawcze dotyczące odmienności ZZiP od reszty kraju wciąż nie zostało dogłębnie zanalizowane, natomiast można odnaleźć pewne cechy wspólne dla tych terenów. Problematyka ta została opisana m.in. w publikacji IZ „Ziemie Zachodnie i Północne (1945-2020). Nowe konteksty’” pod red. M. Bukiel, A. Saksona, C. Trosiaka z 2020 r.
Z nagraniem ze spotkania można zapoznać się na kanale YT ,,Dudek o historii’’. (N. Gorzkiewicz)